Blackout w Polsce – czy zagrożenie jest realne?

Czy Polsce grozi blackout? W ostatnich tygodniach coraz częściej słyszymy o wyłączeniach elektrowni – Połaniec, Opole, Kozienice, Turów, Bełchatów – największych jednostkach energetycznych w kraju. Nie wspominając już, o niekończącej się awarii najnowocześniejszśniejszego bloku elektrowni Jaworzno wybuowanego za 6 mld zł.  Czym są spowodowane przerwy w produkcji energii elektrycznej? Czy zagrożenie blackoutem w naszym kraju jest realne? Jak się chronić przed niespodziewanymi wyłączeniami?

Blackout – co to jest?

Blackout to awaria systemu elektroenergetycznego skutkującą dłuższą przerwą w dostawie energii elektrycznej na znacznym obszarze aglomeracji lub kraju. Blackout może trwać od kilku godzin do nawet kilku dni. Przyczyny blackoutu są różne, najczęściej wynika on ze zdarzeń losowych.

Najczęstsze powody wyłączeń to:

• awaria sieci,
• wyłączenia linii przesyłowych i dystrybucyjnych,
• wyłączenia elektrowni,
• brak surowca,
• ekstremalne warunki atmosferyczne jak silne wichury, duże opady śniegu itp.,
• susza.

Ryzyko blackoutu rośnie, ekstremalne warunki pogodowe wywołane zmianami klimatycznymi, energetyka oparta na węglu, przestarzała infrastruktura, kryzys energetyczny związany m.in. z wojną w Ukrainie, przyspieszają destabilizację systemu energetycznego w Polsce. 

Blackout a brownout – jaka jest różnica?

Brownout z perspektywy odbiorcy nie różni się zbytnio od blackoutu. W obu przypadkach nie ma dostępu do energii elektrycznej. Różnica jest jednak istotna. W przypadku blackoutu, wyłączenie jest skutkiem nieprzewidzianego zdarzenia, brownout to kontrolowane wyłączenie pewnych grup odbiorców po to, aby utrzymać stabilność systemu.

Skutki blackoutu

Faktem jest, że jesteśmy całkowicie zależni od energii elektrycznej. Jej brak może spowodować duże zamieszanie, a także być zagrożeniem dla zdrowia i życia. 

Skutkami blackoutu są m.in.:

• problemy z dostępem do wody,
• utrudniona komunikacja (niedziałające telefony, telewizja, metro, tramwaje),
• nie działająca płatność elektroniczna, problemy z wypłacaniem pieniędzy,
• braki żywności, środków higieny i leków,
• niedziałające sklepy, urzędy, zakłady przemysłowe, szkoły, przedszkola,
• ograniczona praca szpitali i punktów medycznych,
• brak ogrzewania,
• chaos i panika.

Czy Polska jest zagrożona blackoutem?

Niedawno bo 4 lipca 2022 r. zawisło nad Polską widmo blackotu. Z danych PSE wynika, że tego dnia, rezerwa mocy o godzinie 19:00 wyniosła 0 MW! Według Spółki Polskie Sieci Elektroenergetyczne doszło do awarii dwóch dużych jednostek wytwórczych. Przed blackoutem uratował Polskę import energii z krajów sąsiadujących – Czech, Słowacji oraz z Litwy.

Rządowe Centrum Bezpieczeństwa zapewnia, że na chwilę obecną Polska nie jest zagrożona blackoutem. Jednak w grudniu 2021 r. RCB opublikowało na swoim Twitterze post o tym jak zabezpieczyć się przed wyłączeniem, który jak zapewnia Centrum, ma charakter działań edukacyjnych i prewencyjnych. Według RCB należy:

• latarkę, świece, apteczkę i dokumenty trzymać w łatwo dostępnym miejscu.
• wyposażyć się w przenośną ładowarkę – tzw. POWERBANK,
• zabezpieczyć zapasy jedzenia, które nie wymagają prądu przy przechowywaniu i przygotowywaniu.

Jednak nie tylko Polska, ale również inne kraje jak Austria, Niemcy czy Szwajcaria uczą swoich obywateli jak przygotować się do ewentualnego blackoutu, który zdaniem ekspertów realnie zagraża w najbliższych miesiącach Europie. 

Austriackie ministerstwo obrony opublikowało film, w którym uczy jak przygotować się do długotrwałego braku prądu. W poradniku zaleca się m.in. wzięcie udziału w kursie pierwszej pomocy. Według ich minister obrony Klaudii Tanner – To nie jest kwestia tego, czy dojdzie do wielkiego blackoutu, ale kiedy.

Z kolei Niemiecki Federalny Urząd Ochrony Ludności i Pomocy w przypadku Klęsk Żywiołowych (BBK) zapytany o ryzyko blackoutu odpowiedział: „Nawet jeśli bezpieczeństwo dostaw jest bardzo wysokie, nie jest nieprawdopodobna długotrwała awaria sieci energetycznej na dużą skalę”. BBK ponadto zaleca mieszkańcom przygotować się na ewentualny kryzys energetyczny. Zgodnie z zaleceniem, każdy powinien mieć zapasy żywności na co najmniej 14 dni, wodę pitną, radio na baterię, a także zapas leków. 

Eksperci szacują, że zimą Szwajcarii zabraknie 3 TWh energii, czyli około 9% rocznego zużycia. Według polityków blackout nie jest pewny, ale należy się do niego przygotować. Przewodniczący szwajcarskiej Federalnej Komisji Energii Elektrycznej (ElCom) Werner Luginbüh radzi obywatelom, by kupili świecie i drewno na opał. Co więcej, władze Szwajcarii przygotowują także plan opanowania buntów ludności w przypadku wystąpienia przerw w dostawach prądu.

Przykłady podobnych działań można mnożyć. Wiele państw europejskich oprócz działań edukacyjnych, planuje już zorganizowane przerwy w dostawach prądu w okresie zimowym, ale także wprowadza plany ograniczenia zużycia energii. 

Czy można uchronić się przed blackoutem?

Całkowita ochrona może być trudna, jednak dzięki nowoczesnym rozwiązaniom możemy w dużej mierze zabezpieczyć się przed przerwami w dostawie energii. Odpowiedzią na problem blackoutu jest własna instalacja fotowoltaiczna z magazynem energii. Instalacja hybrydowa back-up ready, czyli współpracująca zarówno z siecią jak i magazynem energii, w odróżnieniu od instalacji sieciowej może pracować nawet gdy w sieci zabraknie prądu. Jak to działa?

Fotowoltaika wytwarza energię zawsze wtedy, kiedy jest jasno. Prąd w pierwszej kolejności wykorzystywany jest do zasilenia urządzeń w domu, nadmiar energii kierowany jest do magazynu skąd może zostać wykorzystany w późniejszym czasie np. w czasie awarii sieci. Energia skumulowana w magazynie może zasilać urządzenia w domu przez kilka godzin, a nawet dni, w zależności od pojemności akumulatora oraz ilości podłączonych sprzętów.

Największe blackouty w historii

Blackouty zdarzały się na świecie jak i w Polsce. Nie jest to więc abstrakcyjna wizja, że energii może zabraknąć na dłużej. 

Oto kilka przykładów największych blackoutów:

• 8 kwietnia 2008 r. blackout w Szczecinie i okolicach – przyczyną były nocne opady mokrego śniegu,  które uszkodziły cztery linie wysokiego i niskiego napięcia. Wskutek tego oprócz braku prądu w tysiącach domów i mieszkań, nastąpiły kłopoty z dostawą wody i odbiorem ścieków, nie jeździły tramwaje, przestały działać pompownie wody, były problemy z ogrzewaniem. Zamknięto szkoły i urzędy, szpitale pracowały w trybie ostrego dyżuru, wstrzymano planowane operacje. Prądu nie było już od 7 kwietnia od godz. 21:25 – pierwsza awaria linii energetycznej Golczewo-Recław. Prąd w Szczecinie przywrócono 8 kwietnia o godzinie 18, a o godz. 19:20 energia dotarła do ostatnich odciętych miejsc – Wołczkowa i gminy Dobra. Szacuje się, że szczeciński blackout przyniósł straty w wysokości ok. 50 mln zł.
• 28 września 2003 r. wielki włoski blackout – przyczyną była uszkodzona w wyniku burzy linia pomiędzy Włochami a Szwajcarią. 12 godzin w ciemności dotknęło aż 56 mln osób. 
• 2005 r. Jawa i Bali – przyczyną była awaria na linii pomiędzy Cilegon i Saguling, która wywołała efekt kaskadowy i w ciągu kilkunastu minut włączyła się cała sieć energetyczną. Wyłączenie na kilka godzin dotknęło ponad 100 mln osób.
• 1999 r. południowa Brazylia – przyczyną było silne wyładowanie elektryczne, które trafiło w jedną z podstacji w Bauru, niedaleko Sao Paulo. Na jeden dzień  bez prądu zostało 97 milionów osób. 
• 2003 r. Ameryka Północna – przyczyną była nadwyżka mocy z Nowego Jorku, która spowodowała wyłączenia w północnowschodnich stanach, a także wysoka temperatura, która spowodowała, że padła sieć w Ontario. Bez prądu zostało 55 milionów osób. 

Jak przygotować się na blackout?

Oto kilka rzeczy które mogą się przydać w przypadku dłuższej przerwy w dostawie prądu:

• woda pitna – bez prądu nie działają miejskie pompy więc wody w kranie może zabraknąć, dobrze mieć kilka butelek na zapas,
• źródło światła – latarka na baterie, świece itp.,
• radio na baterie – aby być na bieżąco z wszelkimi komunikatami,
• zapas baterii,
• naładowany powerbank – pozwoli utrzymać naładowany telefon, a więc zapewnić komunikację,
• gotówka – brak prądu może spowodować, że terminale płatnicze i bankomaty przestaną działać, dobrze więc mieć trochę gotówki na “czarną godzinę”,
• jedzenie łatwe do podgrzania lub nie wymagające obróbki termicznej – nawet gdy masz energię w swoim magazynie, lepiej zachować ją na inne potrzeby, długotrwały brak prądu to nienajlepszy czas na gotowanie dań od A do Z, zdecydowanie mniej energochłonne będzie podgrzanie gotowego dania,
• zapas leków, środków opatrunkowych i higienicznych,
• fotowoltaika z magazynem energii – dzięki temu połączeniu blackout nie będzie dla Ciebie tak bardzo odczuwalny ponieważ nadal będziesz mieć dostęp do energii elektrycznej.

Gdy zabraknie zachowaj spokój. Zadbaj o bezpieczeństwo najbliższych, a następnie sprawdź, czy ktoś z sąsiadów nie potrzebuje pomocy.

Chcesz chronić swoją rodzinę przed blackoutem? Postaw na kompleksowe rozwiązania od Columbus. Fotowoltaika z magazynem energii to nie tylko jeszcze większa oszczędność, ale i niezależność dla twojego domu.