Co to jest rekuperacja? Jakie wady i zalety ma ten system?

Rekuperator jest urządzeniem stosowanym w systemach wentylacyjnych, pozwala na wymianę powietrza w budynku i odzyskiwanie ciepła z powietrza wywiewanego (zanieczyszczonego). Dzięki temu urządzeniu można oddychać świeżym powietrzem bez otwierania okien i niepotrzebnych strat energii. Jakie jeszcze korzyści niesie rekuperacja?

Co to jest rekuperacja?

Rekuperacja to rodzaj wentylacji mechanicznej, który pozwala odzyskiwać część ciepła z ogrzanego powietrza. Tradycyjna wentylacja grawitacyjna działa na zasadzie grawitacji, przez co powietrze jest zasysane z pomieszczenia przez ciąg wytwarzany w kominie. Pomimo że takie rozwiązanie jest popularne, to ma ono wiele wad. Do najważniejszej należy wychładzanie pomieszczeń, co wiąże się z wyższymi kosztami ogrzewania w zimie. Kolejną wadą jest brak wyprowadzania wilgoci z pomieszczeń, przez co we wnętrzach jest duszno.

Natomiast w rozwiązaniu, które stanowi rekuperacja, ruch powietrza jest wytwarzany przez urządzenie nazywane rekuperatorem. Ten element wentylacji kontroluje ruch nawiewanego i wyprowadzanego z pomieszczeń powietrza. Z nagrzanego powietrza, w którym znajdują się zanieczyszczenia oraz dwutlenek węgla, ciepło jest częściowo odzyskiwane i wykorzystywane do ponownego ogrzewania pomieszczenia. Jednocześnie napływa do niego świeży strumień z zewnątrz. Takie obieg pozwala utrzymać wysoką jakość powietrza w pomieszczeniach i jednocześnie redukuje utratę ciepła, co przekłada się na niższe koszty ogrzewania. Ponadto powietrze zostaje oczyszczone z alergenów oraz kurzu, dzięki czemu nie ma potrzeby wietrzenia pomieszczeń. To duża zaleta w okresie zimowym, w którym często panuje duże stężenie smogu, a otwieranie okien grozi przedostaniem się zanieczyszczeń do wewnątrz. Dlatego rekuperacja doskonale rozwiązuje ten problem oraz może zostać zamontowana w budynku wyposażonym w klimatyzację.

Jak działa rekuperator?

Zasada działania rekuperatora jest dość prosta. Urządzenie posiada 4 wbudowane króćce, które służą do podłączenia kanałów wentylacyjnych. Takie rozwiązanie zapewnia płynny przepływ powietrza i optymalną wydajność instalacji. Do urządzenia są podłączone 4 kanały:

1. Czerpnia – to kanał, przez który do rekuperatora doprowadzane jest świeże powietrze z zewnątrz pomieszczenia.
2. Wyrzutnia – to kanał, przez który następuje odprowadzenie powietrza na zewnątrz budynku z rekuperatora.
3. Nawiew do pomieszczeń – przez ten kanał nagrzane i oczyszczone powietrze jest wprowadzane z rekuperatora do wewnątrz pomieszczenia.
4. Wyciąg z pomieszczeń – przez ten kanał ,,zużyte” powietrze z wysoką zawartością dwutlenku węgla i niskim stężeniem tlenu jest odprowadzane z pomieszczeń do rekuperatora. 

To 4 główne kanały, w których krąży powietrze, natomiast każdy z nich może zostać rozgałęziony na mniejsze kanały, np. nawiewne lub wywiewne. W rekuperacji występują dwa strumienie powietrza: nawiewny, przepływający przez kanały 1 i 3 oraz wywiewny, który przepływa przez kanały 2 i 4. Czerpnia, czyli kanał 1 zasysa świeże powietrze z zewnątrz budynku i kieruje je na wymiennik ciepła, znajdujący się w rekuperatorze. Natomiast kanał 4 (wyciąg z pomieszczeń), zasysa nieświeże i ciepłe powietrze z wewnątrz budynku i również kieruje jego strumień na wymiennik ciepła. Element ten przejmuje częściowo energię cieplną z ogrzanego powietrza, wyprowadzanego na zewnątrz. Natomiast świeże i przefiltrowane powietrze z zewnątrz (z kanału 1), które napływa do rekuperatora, zostaje ogrzane przez wymiennik i skierowane do kanału 3 (nawiewu do pomieszczeń). Natomiast jednocześnie przez kanał 2 (wyrzutnię), zużyte powietrze jest wyprowadzane na zewnątrz budynku. Taki obieg sprawia, że pomieszczenie przez cały czas jest wypełnione świeżym powietrzem o odpowiedniej temperaturze oraz wilgotności. Rekuperacja jest o wiele lepszym rozwiązaniem niż tradycyjna wentylacja grawitacyjna, ponieważ pozwala oszczędzać na kosztach ogrzewania oraz dostarcza wysokiej jakości powietrze, wpływające na zdrowie i dobre samopoczucie osób przebywających wewnątrz pomieszczeń.

Rekuperacja a wentylacja grawitacyjna – różnice i wpływ na organizm

Pomimo że rekuperacja staje się coraz popularniejszym rozwiązaniem, to wiele osób wciąż zastanawia się, dlaczego ten system wentylacji powietrza jest lepszy niż tradycyjna wentylacja grawitacyjna. Wentylacja grawitacyjna nie potrzebuje do działania urządzenia mechanicznego. Składa się jedynie z kominów wentylacyjnych i kanałów, w których ruch powietrza jest wywołany różnicą ciśnień, między wnętrzem pomieszczenia a jego otoczeniem. Rozwiązanie to wykorzystuje tylko jeden strumień powietrza, skierowany na zewnątrz. Natomiast świeże powietrze docelowo powinno napływać z zewnątrz przez otwory w drzwiach, oknach, a także podczas otwierania drzwi zewnętrznych i okien (przez wietrzenie pomieszczeń). W pomieszczeniach, w których okna i drzwi są rzadko otwierane, powietrze wypełniające budynek jest nieświeże i niezdrowe. To może wywoływać złe samopoczucie oraz obniżać poziom koncentracji. Natomiast rekuperacja wykorzystuje dwa strumienie powietrza, które wytwarza rekuperator. Jeden strumień tworzony jest przez powietrze wyprowadzane z wewnątrz, czyli takie, które zawiera wysokie stężenie dwutlenku węgla i niskie stężenie tlenu. Natomiast drugi strumień jest stworzony przez świeże i przefiltrowane powietrze napływające z zewnątrz budynku. 

Wentylacja grawitacyjna wyciąga z domu ciepłe powietrze i nie wprowadza ponownie ciepła do wewnątrz. Przez to następują duże straty ciepła, co zwiększa rachunki za ogrzewanie. Ponadto w celu pozyskania „świeżego” powietrza z zewnątrz, trzeba otworzyć okno. To powoduje, że do pomieszczenia zaczynają napływać zanieczyszczenia (smog, wytworzony przez dym z kominów kotłowni). Centralne ogrzewanie na węgiel brunatny lub produkty pochodne, wciąż jeszcze jest stosowane w gospodarstwach domowych, zakładach czy nawet spółdzielniach mieszkaniowych. To powoduje, że zimą, stężenie zanieczyszczeń jest wysokie – nawet na wsi. Dlatego wietrzenie pomieszczeń zimą, nie jest równoznaczne z napływem zdrowego powietrza. Poza tym w wentylacji grawitacyjnej, zasysane powietrze nie jest w żaden sposób oczyszczane z alergenów, pyłków oraz wilgoci – w przeciwieństwie do rekuperacji. Największym problemem działania wentylacji grawitacyjnej jest nowoczesny system budownictwa, którego celem jest zminimalizowanie utraty ciepła. Z tego względu okna i drzwi są w maksymalnym stopniu szczelne, przez co blokują napływ powietrza z zewnątrz. Przez to wewnątrz budynku jest duszno, a organizm nie otrzymuje odpowiedniej ilości tlenu. Z czasem skutkuje to bólami głowy, brakiem energii i sennością. W szczególności takie objawy mogą dotknąć osoby wykonujących pracę umysłową. 

Rekuperacja – zalety i wady

Rekuperacja to rozwiązanie, które oprócz oszczędności na rachunkach za ogrzewanie oraz korzystnym wpływem na zdrowie, posiada jeszcze szereg innych zalet. Należą do nich:

• automatyczna kontrola ilości powietrza nawiewanego i wywiewanego,
• brak hałasu, który może napływać do pomieszczenia z zewnątrz przez otwarte okno podczas wietrzenia,
• systematyczne usuwanie wilgoci, dzięki czemu nie osadza się ona na oknach, np. w kuchni lub łazience,
• szybkie usuwanie nieprzyjemnych zapachów, np. z ubikacji lub kuchni podczas gotowania,
• mniej kurzu w pomieszczeniach, ponieważ napływające powietrze jest filtrowane przez rekuperator,
• czyste powietrze w pomieszczeniach, wolne od roztoczy (to ceniona zaleta przez alergików),
• szybkie wysychanie podłóg po umyciu,
• możliwość pełnego automatyzowania systemu rekuperacji, przez zastosowanie dodatkowych czujników CO2 i wilgoci,
• rekuperacja może współpracować latem z klimatyzacją.

Pomimo szeregu zalet, rekuperacja posiada też pewne wady.

• koszty eksploatacyjne – raz w roku istnieje konieczność dokonania przeglądu serwisowego,
• konieczność wymiany filtrów, gdy te ulegną zatkaniu,
• zużycie prądu – niewielkie (ok. 150 zł w skali roku), ale jednak,
• możliwość awarii – standardowo urządzenia mają 2-letnią gwarancję, po tym czasie płatne usługi powinien pełnić serwis techniczny, który dokonywał instalacji,
• zabrudzenia wokoło anemostatów (elementy wywiewne lub nawiewne).

Rekuperacja + pompa ciepła – dlaczego warto połączyć te systemy?

Istnieje szereg powodów, dla których połączenie pompy ciepła i rekuperacji jest tak popularne w ostatnim czasie. Po pierwsze, pompy ciepła funkcjonują najefektywniej w budynkach, które mają niskie zapotrzebowanie cieplne, a im lepsza izolacja Twojego domu, tym mniej mocy będzie potrzebować urządzenie. Rekuperacja jest doskonałym rozwiązaniem, jeśli chcesz zminimalizować straty i ponownie odzyskać część ciepła. System przekazuje ciepło z powietrza wywiewanego do powietrza nawiewanego do wnętrz, dzięki czemu w Twoim domu cyrkuluje świeże powietrze o optymalnej temperaturze.

Pompę ciepła można połączyć z rekuperacją zarówno w termomodernizowanych, jak i nowych domach. Mimo że zastosowanie tego duetu nie jest wymagane prawnie, nie da się ukryć, że trudno będzie spełnić aktualnie obowiązujące Warunki Techniczne dla nowych budynków bez połączenia tych dwóch systemów. Nowoczesne domy są coraz bardziej szczelne, a przez to naturalna wentylacja nie radzi sobie z wymianą powietrza na odpowiednim poziomie, co może skutkować kumulacją powietrza o gorszej jakości we wnętrzach i doprowadzić do powstania grzybów i pleśni. Oczywiście będą one oddziaływać bezpośrednio także na mieszkańców i powodować bóle głowy, obniżenie odporności oraz rozwój alergii.

Co więcej, zdecydowanie się na pompę z rekuperacją już na etapie planowania inwestycji pozwala na uniknięcie dodatkowych kosztów. Jakich? Możesz kompletnie zrezygnować z budowy komina, kotłowni i magazynu na opał oraz wybrać grzejniki i pompę ciepła o niższej mocy.

Co zyskujesz dzięki połączeniu pompy ciepła i rekuperatora?

• redukujesz zużycie energii elektrycznej,
• obniżasz rachunki za prąd,
• poprawiasz jakość powietrza we wnętrzach,
• możesz łatwiej utrzymać optymalny przepływ powietrza i jego odpowiednią wilgotność.

Jesteś zainteresowany pompą ciepła? Skontaktuj się z nami, a chętnie dobierzemy urządzenie do Twoich indywidualnych potrzeb.